Czujnik temperatury płynu chłodzącego: wymiana, objawy oraz jak sprawdzić jego działanie?

Jaka jest optymalna temperatura części silnika podczas normalnej jazdy? Informacje na ten temat dostarcza czujnik temperatury płynu chłodzącego, który odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu prawidłowego i bezawaryjnego działania jednostki napędowej. Usterki czujnika temperatury płynu chłodzącego mogą prowadzić do zwiększonego zużycia paliwa, awarii części silnika, skrócenia żywotności poszczególnych podzespołów, wzrostu emisji spalin oraz obniżenia wydajności silnika. Przyjrzyjmy się zatem czujnikowi temperatury płynu chłodniczego, zasadzie jego działania, objawom awarii oraz sposobom diagnozowania usterek.

Podczas normalnej jazdy samochodem, silnik naturalnie się nagrzewa. Aby utrzymać jednostkę napędową w odpowiedniej temperaturze roboczej, stosuje się chłodnicę oraz specjalny płyn chłodniczy. Czujnik temperatury płynu chłodzącego, znany również jako czujnik temperatury silnika (ECT lub ECTS), pełni rolę informowania kierowcy o aktualnej temperaturze silnika.

Dwa podstawowe typy czujników

Czujnik temperatury płynu chłodzącego jest kompaktowy i składa się z sensora umieszczonego w chłodziwie oraz gwintowanej części, która jest podłączona do przewodu sterownika silnika (ECU). Wyróżniamy dwa główne typy czujników temperatury: z ujemnym współczynnikiem temperatury oraz z dodatnim współczynnikiem temperatury. Współcześnie najczęściej stosuje się czujniki o ujemnym współczynniku temperatury, których rezystancja maleje wraz ze wzrostem temperatury płynu chłodzącego. Starsze pojazdy wykorzystywały sondy, których rezystancja i napięcie wzrastały wraz z temperaturą.

Zasada działania czujnika temperatury płynu chłodzącego

Zasada działania czujnika temperatury płynu chłodzącego polega na otrzymywaniu zmiennego napięcia od sterownika silnika (ECU), z którym czujnik ściśle współpracuje. Dzięki temu możliwe jest odczytanie temperatury płynu chłodzącego, ponieważ czujnik jest dwuprzewodowym rezystorem zanurzonym w chłodziwie. Jego głównym zadaniem jest przekazywanie informacji do komputera pokładowego samochodu w celu dokonania niezbędnych korekt, takich jak wyliczanie kąta wyprzedzenia zapłonu, kontrola pracy wentylatora chłodnicy, czas trwania wtrysku paliwa oraz regulacja zapłonu. 

Zasada działania czujnika temperatury płynu chłodzącego może się wydawać nieco skomplikowana. Po uruchomieniu samochodu temperatura silnika zaczyna wzrastać. W ten sposób dochodzi do stopniowego nagrzewania się sensora oraz proporcjonalnego spadku jego rezystancji, co przekłada się na wysłanie sygnału zmiennego napięcia do komputera pokładowego w zależności od temperatury chłodziwa. Sposób działania tego sensora opiera się na fakcie, iż jego w jego dolnej części, zanurzonej w płynie chłodzącym, umieszczony jest wskaźnik mierzący temperaturę cieczy. W górnej części urządzenia znajduje się gniazdo łączące czujnik kablem ze sterownikiem jednostki napędowej. Podczas rejestrowania temperatury chłodziwa dostosowywany jest poziom napięcia w sensorze. Wysoka temperatura cieczy powoduje spadek rezystancji wewnątrz czujnika, a niska - jej wzrost. Zadaniem komputera pokładowego w samochodzie jest odczyt danych wysyłanych przez czujnik temperatury płynu chłodzącego do sterownika ECU oraz określenie zmian napięcia. W ten sposób komputer rozpoznaje temperaturę płynu chłodzącego. Informacja ta jest niezbędna do skomponowania składu mieszanki paliwowo-powietrznej, określenia momentu wtrysku paliwa oraz kąta zapłonu. Proporcjonalnie im niższa temperatura pracy silnika, tym większe jest spalanie paliwa (większa ilość paliwa ułatwia bowiem zapłon), a im wyższa temperatura - tym więcej będzie powietrza w mieszance.

 Objawy awarii czujnika temperatury cieczy chłodzącej

Czujnik temperatury silnika to jeden z wielu sensorów w otoczeniu jednostki napędowej, jednakże jego rola jest naprawdę znacząca. Pomimo prostoty jego budowy i celu pracy, jego usterka może sprawić, że całe auto zostanie po prostu unieruchomione. Czujnik tego typu jest elementem awaryjnym, którego nie naprawia się w razie uszkodzenia. Gdy dojdzie do usterki, należy wymienić go na nowy element, najlepiej sprawdzonej marki, ponieważ problemy z czujnikiem temperatury płynu chłodzącego mogą w przyszłości doprowadzić do poważnych kłopotów z silnikiem, np. do jego przegrzania i zatarcia.

Rozpoznanie awarii czujnika temperatury silnika nie jest aż tak proste, jak mogłoby się wydawać. Jej objawy nie są oczywiste, ponieważ podobne problemy mogą pojawić się przy usterkach wielu innych podzespołów. Jednakże szereg oznak awarii, na które warto zwrócić uwagę to:

1. problemy z odpaleniem jednostki napędowej, w szczególności gdy silnik jest już nagrzany,
2. przegrzewanie się silnika,
3. nierówna praca jednostki napędowej,
4. wyższe zużycie paliwa,
5. nieefektywne osiągi silnika ze względu na problemy z wyliczeniem odpowiednich proporcji mieszanki paliwowo-powietrznej,
6. nietypowe, głośne odgłosy podczas pracy silnika na biegu jałowym i zwiększone obroty biegu jałowego,
7. gaśnięcie jednostki napędowej podczas jazdy,
8. świecąca się kontrolka czujnika temperatury płynu chłodzącego na desce rozdzielczej samochodu.

Do mniej oczywistych objawów należą:

• zwiększona zawartość tlenku węgla w spalinach,
• brak możliwości osiągnięcia przez silnik minimalnej temperatury chłodziwa,
• zwarcie czujnika lub przewodu do masy (kod błędu),
• przerwa na przewodach lub zwarcie do plusa (kod błędu).

Trzeba jednak mieć na uwadzę, że powyższe objawy usterki mogą świadczyć również o innych problemach w samochodzie, jak np. uszkodzenie termostatu.

Jak sprawdzić działanie czujnika temperatury cieczy chłodzącej?

Awarię czujnika temperatury silnika w pojeździe sygnalizują błędy zanotowane w sterowniku ECU. Do ich odczytu potrzeba podłączyć komputer pokładowy do odpowiedniego skanera diagnostycznego. Warto również zwrócić uwagę na stan kabli prowadzących do czujnika. Usterka może ujawniać się np. poprzez zniszczenia na ich izolacji. Nieprawidłowe działanie sensora może również wiązać się ze zjawiskiem korozji jego powierzchni lub w pobliżu wtyczki czujnika.

Wymiana czujnika temperatury silnika

W przypadku usterki czujnika temperatury płynu chłodzącego należy go natychmiast wymienić na nowy. Jest on częścią nienaprawialną, jednakże nowy sensor nie należy do drogich elementów eksploatacyjnych. Wymiana opiera się na odłączeniu sensora od komputera pokładowego w samochodzie. Do wykręcania go z gniazda mocowania niezbędny jest specjalny klucz. Należy wziąć pod uwagę fakt, że podczas demontażu czujnika temperatury płynu chłodzącego z układu chłodzenia będzie wyciekać spora ilość cieczy. Dlatego też ważne jest uzupełnienie płynu do właściwego poziomu, po tym jak nowy czujnik zostanie zamontowany i podłączony do komputera.

Awaria czujnika temperatury silnika przyprawia wielu problemów z jednostką napędową. Oznaki jego usterki nie są dość typowe, dlatego należy od czasu do czasu sprawdzać jego stan, na przykład podczas regularnych czynności serwisowych. Warto reagować w porę i w razie braku możliwości samodzielnej interwencji wybrać się do doświadczonego mechanika diagnosty. Ten mały i niepozorny element może bowiem całkowicie unieruchomić samochód i doprowadzić silnik do ruiny, co będzie wiązało się z ogromnymi kosztami w porównaniu z ceną nowego czujnika.